Кори курси аз фанни информатика
Амали-лаборатории №1
Мавзуъ Шиносои бо барномаи MsExcel. Имкониятхои барномаи Ms
Excel
Максади кор. Омухтани имкониятхои барномаи MsExcel. Усулхои ба
кор дарори ва хомушкунии барномаи MsExcel
Усулхои асоси ба кор даровардани барномаи чадвали электронии Excel
1. аз менюи асоси фармонхои зеринро интихоб намоед: Пуск – программы – MicrosofOffice – MsExcel;
2. Аз панели зудамал интихоб кардани нишонаи системавии чадвали электрони MsExcel
3. Аз нишонаи-ярлики барномаи чадвали электрони MsExcel
4. Аз менюи контексти (онро аз клавиатура ба воситаи пахш намудани тугмачаи даъват намудан мумкин аст)
интихоб кардани фармони
5. Аз нишонаи системаи компютери ман интихоб кардани фармонхои
C:Program FilesMicrosoft OfficeOFFICE11- Excel
6. Азнишонаисистемаибарномаи Ms Excel дармизикоривучуддоштаинчунинбарномаробакордароварданмумкинаст.
Баъди ба кор даровардани барномаи MsExcel онро хомуш ё ин корро идома додан зарур аст. Чунин усулхои баромад ё ин хомушкуниро истифода баред:
1. Дар сатри холатхо тарафи рости мушакро интихоб менамоем ва аз он фармони Закрить-ро интихоб менамоем.
2. Аз сатри холатхо аз тарафи рост нишонаи системаии [Х]-ро пахш менамоем.
3. Аз клавиатура тугмачахои Alt+F4
4. Аз менюи файл интихоб намудани банди выход
5. Аз менюи файл интихоб намудани банди закрыть
6. пахши хамчояи фармони Ctrl+Alt+Del ва аз равзанаи пайдошуда интихоб кардани замимаи виключение
Дар холати ба кор омода шудани барномаи MsEcxel интерфейси он кушода мегардад, ки чунин намудро доро аст:
1. Сатри сарлавха
2. сатри меню
3. панели тачхизотхо
4. сатри формулахо
5. майдони кори
6. тасмахои амуди ва уфуки
7. сатри холатхо
8. нишонаи варакхои кори
Амали-лаборатории №2
мавзуъ Шиносои бо зерсистемаи маълумотдихандаи барномаи MsExcel. Имкониятхои маълумотдихандаи барномаи Ms Excel
Максади кор. Омухтани имкониятхои иловагии барномаи MsExcel.
Усулхои даъвати системаи маълумотдихандаи
барномаи MsExcel
Барои даъват намудани маълумотнома дар барномаи MSExce аз тугмачаи F1ё ин ки фармони? > Даъват намудани маълумотнома менюи системаи оператсиони истифода мебаранд. Системаи ахборотдихандаи асоси аз руи принсипхои умуми дар системаи Windows кабул шуда сохта шудааст. Он шархи пурраи имкониятхои пакети барномахои оффиси ва мисолхои мушаххас принсипхои кори онхоро пешниход менамояд. Дар таркиби зерсистемаиахборотии барномаи MSExcel,инчунин ба монади барномаи MSWord, Ёрдамчи вучуд дорад, ки онро тавсути пахш намудани тугмачаи даъват намудан мумкин аст, тавасути фармони ? > Что это такое? ё ин ки пахши хамчояи клавишахои Shift+F1.
МАШКХОИ МУСТАКИЛОНА
1. ба воситаи системаи ахборотдиханда маълумот оиди форматхо пайдо намоед
2. ба воситаи системаи маълумотдиханда оиди барномаи Excel маълумотро пайдо намоед
3. ба воситаи системаи маълумотдиханда усулхои хомуш кардани барномаи Excel-ро маълумотро хосил намоед.
4. Дар бораи фармонхои менюи контексти маълумот пайдо намоед
Амали-лаборатории №3
Мавзуъ Шиносои бо сатри менюи барномаи MsExcel. Татбики фармонхои барномаи MsExcel
Максади кор. Омухтани фармонхои асосии барномаи MsExcel.
Усулхои даъвати фармонхои сатри менюи барномаи Ms
Excel
Дар интерфефси барномаи барномаи MsExcel баъди сатри сарлавха сатри меню чойгир шудааст ва он аз чунин фармоно иборат аст:
Барои интихоб намудани ин фармонхо ду рох мавчуд аст:
1 ба воситаи тирчаи мушак;
2 ба воситаи пахши хамчояи тугмачаи Alt ва харфи сатри меню ки дорои тирчаи зеркашидашударо доро аст. масалан
Баъди пахш намудани фармонхои зарури бандхои менюи интихобшуда кушода мешавад.
бандхои менюи Файл, Правка Вид
Дар менюи файл чунин фармонхо чой доранд:
Создать-барои сохтани хуччати нав
Открыть-барои кушодани хуччатхои сохташуда
Закрыть-барои пушидани хуччати фаъол
Сохранить-барои нигох доштани хуччат
Сохранить как-барои нигох доштани хуччат хамчунин
Сохранить как Web– страница-дар шакли сахифаи интернети
Параметры станици-барои мувофикатсозии параметрхои сахифахо
Предварительный просмотр-барои азназаргузаронии хуччат пеш аз чопкуни
Печать-барои чопкунии хуччат
Свойства-барои азназар гузаронидани хосиятхои хуччат
Выход-барои баромадан аз барнома
фармонхои менюи Правка-ислохкуни
Отменить ввод-бархам додани дохилкунии маълумот
Повторить-такрор намудани амалиёти пешина
Вырезать-буридани матни чудокардашуда
Копировать-нусхабардори намудани матни чудокардашуда
Вставить-гузоштани матни нусхабардори ё ин ки буридашуда
Буфер обмена Office-имконияти гузоштани матнхои нусхабардорикардашуда
Виделить все-чудо намудани тамоми матни хуччат
Очистить-тоза намудани колиби интихобшуда
Найти-чустучуи матни зарури
Заменить-иваз намудани матни интихобкардашуда ба мантии зарури
Перейти-гузаштан ба сахифа, кисмат ё ин ки сархати зарури
менюи вид
Обичний-намуди мукаррари
Веб-документ-намуди хуччати сомонави
Разметка Страниц-речаи сахифабанди
Структура-речаи структурави
Режим Чтения-речаи хониш
Панел Инструментов-панели тачхизотхоро илова намудан
Област Задач-даъват кардани равзаи масъалахо
Линейка– гузоштани чадвал дар интерфейси барнома-
Схема Документа-сохтори хуччат
Эскизи-нусхаи хуччат
Колонтитули-гузоштани сарлавхахои болои ва поёни
Во Вес Экран-кушодани хуччат пурра дар экран
Масштаб-муайян кардани масштаби хуччат
Макшхои мустакилона
1. Ба воситаи клавиатура менюи Видро кушоед
2. Сатри менюро баъди панели тачхизотхои колиббанди чойгир намоед
3. Хаткашакро дар интерфеси барнома пайдо ва нест намоед
4. Дар сатри менюи нишонаи дарачаро пайдо ва нест намоед
5. Панели тачхизотхои расмкаширо пайдо ва нест намоед.
Амали-лаборатории №4
Мавзуъ Шиносои бо намуди зохирии барномаи MsExcel. Тагир додани намуди зохирии барномаи MsExcel
Максади кор. Омухтани усулхои мувофиктсозии барномаи MsExcel.
Усулхои фаъолгардонии тачхизотхои асосии кор бо
барномаи MsExcel
Дар холати ба кор омода шудани барномаи MsEcxel интерфейси он кушода мегардад, ки чунин намудро доро аст:
1. Сатри сарлавха
2. сатри меню
3. панели тачхизотхо
4. сатри формулахо
5. майдони кори
6. тасмахои амуди ва уфуки
7. сатри холатхо
8. нишонаи варакхои кори
Панели тачхизотхоро бо ёрии менюи Вид – панел инструментов ё ин ки дар чои холигии сатри меню тарафи рости мушакро пахш намуда аз
менюи пайдошуда панели тачхизоти заруриро нишонагузори менамоем ва он ба таври автомати дар интерфейси барнома пайдо мешавад.
Инчунин бо ёрии фармони настройка аз менюи сервис ё ин ки аз менюи контекстии пайдошуда фармони настройкаро интихоб намуда замимаи панел инструментовро интихоб менамоем ва панели тачхизоти заруриро нишонагузори менамоем.
Хамчунин дар интерфейси барнома сатри холатхо ва ё ин ки сатри формуларо пайдо ва нест намудан мумкин аст. Ин амал бо ёрии фармони Вид-дар зери фармони Строка состояние(Строка формул) нишонагузори намудан пайдо карда мешавад.
Файл ё ин ки хуччати сохташуда дар барномаи Excel китоби кори ном дорад. китоби кори аз варакхо иборат аст. Дар интерфейси барнома нишонахои варакхои китоби кориро нишон додан мумкин аст. Ин амал бо ёрии фармони сервис-настройка-параметри ичро карда мешавад.
Машкхои мустакилона
a. дар интерфейси барнома нишонахои вараки кориро ба 8 адад расонед.
b. Панели тачхизотхои диаграммахоро пайдо ва нест намоед
c. Панели тачхизотхои колиббандиро аз тарафи рост гузоред
Амали-лаборатории №5
Мавзуъ: Имкониятхои ба таври автомати пур кардани ячейкахои чадвал
Максади кор: Омухтани усулхои чой додани маълумотхо ба таври автомати
Накша
1. Имконияти ба таври автомати пур кардани ячейках обо ададхои чуфт
2. Имконияти ба таври автомати пур кардани ячейкахо бо ададхои ток
3. Имконияти ба таври автомати пур кардани ячейкахо бо моххо
4. Имконияти ба таври автомати пур кардани ячейкахо бо маълумотхои хусуси
1. Имконияти ба таври автомати пур кардани ячейках обо ададхои чуфт
Бо ин максад барномаи MSExcel-ро ба кор омода менамоем. Дар майдони кори дар сатри 1 ва сутуни А чунин маълумотхоро ворид менамоем
Хангоми ворид шудани маълумотхои зарури нишонаи курсорро ба ячейкаи якум гузошта тарафи чапро дошта истода ба кисмати поён мушакро дошта мекашем ва ячейкахои лозима чудо карда мешаванд.
Мушакро дар кунчи поёнии ячейкаи дорои киматхои чудокардашуда мегузорем ки курсорро шакли салибро мегирад.
ва ба кисми поён мекашем дар натича тамоми ададхои тартиби баъди ададхои 1,2,3,4,5,6,7,8……пайдо мешавад.
2. Имконияти ба таври автомати пур кардани ячейкахо бо ададхои ток
3. Имконияти ба таври автомати пур кардани ячейкахо бо моххо
4. Имконияти ба таври автомати пур кардани ячейкахо бо маълумотхои хусуси
Ичроиши машкхои мустакилона
1. ап
2. паа
3. ап
4. ап
5. апа
Амали-лаборатории №6
Мавзуъ: Китоби кори барномаи MSExcel
Максади кор: Омухтани хуччати асосии сохташаванда, китоби кори, вараки кори ва мафхумхои асоси
Накша
1.Маълумоти умуми оиди китоби кори
2. Мафхуми ячейка, варак ва китоби кори.
3. Усулхои иловакуни ва тагирдихии нишонахои вараки кори
4. Намудхои маълумотхои воридшаванда дар ячейкахо
5. Ичроиши машкхои мустакилона
Дар барномаи MSExcel хуччати асосикитоби кори номида шуда аз варакхо иборат аст. Микдори варакхо то 255шуда метавонад. Дар кисми поёни вараки кори нишонаи вараки кори чойгир шудааст.Масалан Лист1, Лист 2.
Барои илова намудани варакхои нав ду рох мавчуд аст:
1. ба воситаи фармони Сервис > Параметры>Вид>ярлычки листов фаъол гардонидан лозим аст.
2. Аз менюи контексти дар нишонаи варакхои кори интихоб кардани фармони Добавить
Хамчунин бо нишонахои вараки кори фармонхои зеринро татбик намудан мумкин аст: несткунии вараки кори, номгузори, нусхабардори, чойивазкуни, ранги вараки кори бо истифода аз менюи контексти
Вараки кори барномаи Excel аз 65 536 сатр ва 256 сутун иборат буда микдори ячейкахои як вараки кори ба 65536×256 баробар аст. Сатрхо аз 1 то 65 536 ва сутунхо бо А, В, С, …,1А — IV ишора карда мешаванд.
Масалан, А1 сурогаи ячейкаеро нишон медихад, ки дар сутуни А ва буриши сатри бо раками як чойгир карда шудааст
Барои гузаштан ва вараки 16 ва ячейкаи А1 аз навишти Лист16!А1 истифода мебарем
Дар хар як ячейка мо метавонем чунин маълумотхоро ворид намоем:
§ матн;
§ адад;
§ бузургии пули;
§ бузургии фоизи;
§ сана;
§ вакт;
§ формула;
§ объекти графики бошад.
Мисол
Барои ичро намудани ин амал ячейкаи заруриро интихоб карда аз менюи контексти фармони формат ячейкаро интихоб менамоем
Ичроиши машкхои мустакилона
1. Дар ячейкаи А3 формати ададиро татбик намоед
2. Дар ячейкаи А4 бузургии 1 сентябри соли 2010 ворид намоед.
3. Вараки кори 1 ро номи гурхатро гузоред
4. Ранги вараки кори 1 ро бо ранги сурх иваз намоед.
5. Вараки кори 1 ро ба чои вараки кори 3 иваз намоед.
6. Дар ячейкаи А6 12, 78 р. Ворид намоед.
Амали-лаборатории №7
Мавзуъ: Амалиётхои умуми бо чадвалхо
Ба таври мухтасар баъзе усулхои корро бо чадвалхо ки корро бо маълумотхо осон ва намоённок мегардонад дида мебароем.
Одатан доимо зарурияти пайдо намудан дар экран ва ё ин ки чоп намудани тамоми чадвал не балки як кисмати он пайдо мегардад. Фарз мекунем, ки маълумотхои дар сутунхои С ва J нигох дошта шудаанд мукоиса карда шаванд. Аз сабаби он ки дар байни онхо якчанд сутунхои дигар чой дода шудааст нишон додани он як катор мушкилихоро пеш меорад. Ба максад мувофик аст, ки сутунхои дар байни онхо чойдоштаро мувакатан панох-скриват намуд. Барои ичро намудани ин амал фармонхои зерин истифода карда мешаванд Формат > Столбец > Скрыть. Амалии бар гардонидани сутунхои панохгардида бо ёрии фармони Формат > Столбец > Отобразить амали мегардад. Зарур аст, танхо ду сутуни зарурие ки дар байни ин сутунхо чой дода шудаанд пешаки чудо намоем. Чунин имкониятхо ва фармонхо барои сатрхо низ чой доранд.
Барои чадвалхои нихоят калон метавонад чунин амалиёт кифояги наменамояд. Бо максади дар як вакт дар экран инъикос намудани ду кисмати аз хамдигар нихоят дур вокеъ гардида амалиёти таксимкунии равзанахо истифода бурда мешаванд, ки дар он чадвалхо чой дода шудаанд (расми 13.2).
Расми 13.2. Таксимкунии равзанаи хуччат ба чор кисм
Барои ичро намудани амалиёти таксимкуни зарур аст, ки ячейкаро дар мавкеъи зарурии чудокунии равзана чудо намуда фармони Окно > Разделить татбик намуд.
Фарз мекунем, ки ячейкаи G5 чудо карда шудааст. Дар ин холат равзанаи ба чахор кисм чи хеле ки дар расми. 13.2 нишон дода шудааст чудо карда мешавад. Ячейкаи чудокардашуда дар кунчи болоии яке аз мухити чудокардашуда карор мегирад. Хаар як равзанахои чудокардашуда бо тасмахои шахси таъмин карда мешаванд, аз хамин лихоз метавонем кисматхои зарурии чадвали калонро баровардан мумкин аст. Амалиёти таксимкуниро чи дар шакли вертикаи ва чи дар шакли горизонтали ичро намудан мумкин аст яъне дар холати кашидани тасмахо дар ин шаклхои кайдшуда. Таксимкунандахо дар назди тасмахои тобдихи вокеъ гардидаанд: вертикали — аз тарафи рости тасмаи тобдихи, горизонтали – аз тарафи вертикали тасмаи тобдихи (расми 13.1). Дар холати гузоштани нишондихандаи мушак ба ин таксимкунадахо он шакли хати рости дусамтдоштаро мегирадё ин ки, баъди ин шакли зарури гирифтан метавонем амалиёти заруриро ичро намоем. Таксимкунии чадвалхо ба воситаи фармони Окно > Снять разделение бархам додан мумкин аст.
При работе с большими таблицами бывает удобно, чтобы во время прокрутки основной части таблицы заголовки столбцов, строк или иная область таблицы не прокручивались. Для этого используется операция закрепления областей. Эта операция позволяет при просмотре содержимого отдаленных ячеек, находящихся в отдаленных столбцах или строках, не терять из виду их обозначения, которые в обычном режиме сразу же исчезают из поля зрения. Чтобы закрепить области, нужно, как и случае деления окна, выделить ячейку на границе закрепляемых областей и выполнить команду Окно > Закрепить области. Ее выполнение приводит к тому, что во время прокрутки основной части таблицы верхняя и/или левая область окна не прокручиваются. Выполнение команды Окно > Снять закреплениеобластей отменяет закрепление областей и особый режим прокрутки.
Ширина ячейки всегда совпадает с шириной столбца, в котором она находится, и измеряется в количестве цифр стандартного шрифта (ArialCyr 10 пт.), которые полностью заполняют ячейку. Эта ширина может быть задана любым целым числом в диапазоне от 0 до 255. По умолчанию стандартная ширина столбца равна 8,43. Изменить ширину столбца можно с помощью команды Формат > Столбец > Ширина…, в диалоговом окне которой указывается новая ширина. После изменения параметров форматирования для содержимого ячейки существует вероятность, что числа или текст, находящиеся в ячейке, уже не будут видны полностью. Чтобы был полностью виден самый длинный элемент, следует выполнить двойной щелчок клавишей мыши на правом краю заголовка столбца. Того же самого эффекта можно добиться, выполнив команду Формат > Столбец > Автоподбор ширины. А выбор команды Формат > Столбец > Стандартная ширина… дает возможность задать новую стандартную ширину столбца.
Высота ячейки всегда совпадает с высотой строки, в которой она находится. Измеряется высота строки в пунктах. Напомним, что пункт равен 1/72 дюйма, а 1 дюйм равен 2,54 см. Высота строки может изменяться в пределах от 0 до 409 пунктов. По умолчанию стандартная высота строки таблицы равна 12,75 пункта. Для изменения высоты строки можно воспользоваться командой Формат > Строка > Высота…, в диалоговом окне которой можно задать новую высоту строки. Чтобы был полностью виден самый высокий элемент в различных ячейках строки, достаточно дважды щелкнуть клавишей мыши на нижней границе строки или использовать команду Формат > Строка > Автоподбор высоты.
Ширина столбца и высота строки могут изменяться и с помощью буксировки границы между строками и столбцами в соответствующем направлении. Указатель мыши следует позиционировать на границе между столбцами в строке заголовков столбцов и/или на границе между строками в столбце с заголовками строк.
Иногда может понадобиться скрыть разделяющую строки и столбцы сетку, которая, как правило, присутствует на экране. Для этого нужно выполнить команду Сервис > Параметры и на странице Вид диалогового окна команды выключить флажок сетка.
Источник
Информатика илмест, ки ҷамъ кардан ва аз нав кор кардани ахборотро меомӯзад. Вакте, ки информатика мегӯянд, хар як шахс дар назар дорад, ки сухан дар бораи ягон ахбор меравад ва ахбор бошад ба ягон объект таалуқ дорад.
Информатика се гонаи модел алгоритм барнома.
Информатика илм ва техника буда, ба доду гирифти ахбор, нигоҳ доштани ахбор ва ба коркарди мошини вобастаги дорад.
Информатика нуқтаи назари гуногунро фаро гирифта аз нуқтаи назари математики то файласуфи, ба ғайр аз ин ҳамчун илми инкишофёфта мебошад, ки ҳоло ҳам инкишоф ёфта истодааст.
Мувофиқи таърифи дар боло гуфташуда информатика –ҷамъ кардан, аз нав кор карда баромадани ахбор дар бораи олами моро ихотакунанда мебошад.
Пас савол ба миён ояд, ки информатика ба фанҳои физика, кимиё ва биология ба кадом андоза алоқаманд аст? Информатика ягон фанро пурра дар бар намегирад, аммо ба ҳар кадоми онҳо умумияте дорад. Информатика барои он зарур аст, ки якҷоя бо математика ба фанҳои дигар ёри расонад.
Хулоса вакте, ки сухан дар бораи информатикаи имрӯза меравад се самти асоси дар назар дошта мешавад.
1.Коркарди усулҳо ва алгоритмҳо ва ба таври автомати ҷамъ кардан, нигоҳ доштан, ҷӯстӯҷӯ кардан ва нақли ахбор.
2. Ба вуҷуд овардани моделҳо, алгоритмҳо ва табдили ахбор.
3. Коркарди технология ва техникаи ҳисоббарори электронӣ ва сохтани
барномаҳо, ки ба тараққиёти ду самти аввала имконият медиҳад.
Мафҳуми информация (ахбор)
Одамон ҳар рӯз бо ҳамдигар робита намуда, дар ин ё он шакл ба ҳамдигар ахбор медиҳанд, оид ба ҳақиқати ба даст оварда фикр меронанд ва ба қарори муайяне меоянд.
Доир ба он, ки чиро ахбор меноманд, якчанд нуқтаи назар мавҷуд аст:
- Ахбори техникӣ, Ахборҳоеро меноманд, ки ба воситаи ноқилҳои махсус фиристонида мешаванд, ва онҳо дар экранҳои радиолокаторҳо инъикос меёбанд. (Яъне: ба воситаи интернет, телевизорҳо, радио ва ғ.)
- Ахбори семантикӣ, Ин намуди ахборотро дар асарҳои бадеӣ, китобҳо вохрдан мумкин аст. (Яъне: дар китобҳо, рӯзномаҳо, мақолаҳо ва ғ.)
Информация аз калимаи лотинии Information гирифта шуда, маънояш баён кардан, фаҳмондан мебошад.
Воҳидҳои ахбор
Ҳаҷми хотираи кампютерҳоро бо байтҳо чен мекунанд. Як байти хотираи компютерҳо ин як қисми хотираи он аст.
Воҳиди хурдтарини ченаки ахбор ба 1 бит баробар аст.
8 Бит = 1 Байт;
1 Килобайт (Кбайт)=1024 Байт;
1 Мегабайт (Мбайт)=1024 Килобайт;
1 Гигабайт(Гбайт)=1024 Мегабайт;
Вақтҳои охир аз сабаби зиёдшавии коркарди ахбор чунин воҳиди ахбор пайдо шудаанд:
1 Терабайт (Тбайт)=1024 Гигабайт;
1 Петабайт (Пбайт)= 1024 Терабайт;
Таърихи пайдоиши МЭҲ
Инсон дар тамоми давраҳои мавҷудияти худ бо асбобҳои ҳисобкуни мухтоҷ буд. Дар ҷамъияти ибтидоӣ, одам барои ҳисобкуниҳо аз ангуштони дастони худ истифода мебурд. Баъдтар одамон барои ҳисобкуни аз таҷҳизотҳои оддитарин истифода мебурданд. Ба чунин асбобҳо чубчаҳои нишонадор, тасмаҳои сурохдор, ресмонҳои гиреҳдор ва ғайраҳо мисол шуда метавонанд.
Воситаҳои ҳисобкуни таърихи якчанд ҳазорсола дорад. Масалан, дар Хитой ва Япония пеш аз солшумории мо воситаҳои ҳисобкуние мавҷуд буданд, ки шакли счети ҳозираро дошт.
Якумин бор мошинаи ҳисобкунии ба таври механики коркунандаро, ки ҳамаги ду амали арифметикӣ ҷамъ ва тарҳро иҷро мекард, олими Франсуз Блез Паскаль (19 июни соли 1623) дар соли 1642 ихтироъ карда ва соли 1645 сохт, ки онро «Паскалина» меномиданд.
Соли 1673 математик ва философи немис Лейбнитс мошинаи ба таври механики коркунандаеро сохта баромад, ки бо воситаи он амалҳои ҷамъ, тарҳ, зарб ва тақсимро кор кардан мумкин буд . Аз руи лоиҳаи муаллиф бояд он амалҳои ҷамъу тарҳро дар як сони ва амалҳои зарбу тақсимро тақрибан дар як дақиқа иҷро мекард.
Якумин шуда соли 1821 Чарлз Беббиҷ (26 декабри соли 1791) профессор-математики донишгоҳи Кембриҷ мошинаи ба таври механикӣ коркунандаеро сохт, ки нисбат ба мошинаҳои пештар сохташуда хеле мукаммалтар буд. Бартарии ин мошин дар он буд, ки бо ёрии он барнома сохта мешуд ва дар хотира нигоҳ доштани барномаро имконият медод. Ин бартари асоси мошинаҳои ҳозиразамон мебошад.
Якумин мошинаи электронии ҳисоббарор мошинаи ENIAC ба ҳисоб меравад, ки онро Эккерт ва Моучли кормандони Донишгоҳи Пенсилвани ШМА соли 1945 сохта буданд.
Наслҳои МЭҲ
Дар баробари бо суръати бениҳоят баланд зиёд шудани миқдори компютерҳо худи онҳо низ зуд мукаммал гардонида мешуданд. Мошинаҳо электронии ҳисоббарорро вобаста аз зудкори, ҳаҷми хотира, маҷмуи фармонҳо ва архитектураашон ба наслҳо ҷудо мекунанд.
Ҳоло ба таври мухтасар дар бораи наслҳои МЭҲ маълумот медихем:
Насли якум. Мошинаҳои насли якум гуфта мошинаҳоеро меноманд, ки дар сохтани онҳо лампаҳои электронӣ истифода бурда шудаанд. Хотираи ин гуна мошинаҳо хеле ҳам хурд ва суръати кориашон низ суст буданд. Дар як сония ҳамагӣ 10-20 ҳазор амалро иҷро мекард.
Насли дуюм. (соли 1960) Мошинаҳои насли дуюм гуфта мошинаҳоеро меноманд, ки дар ин мошинаҳо нимноқилҳоро истифода бурданд, ки дар асоси онхо транзисторҳо сохта шудаанд. Транзисторҳо лампаҳои электрониро иваз карданд, ки як қатор бартариҳо доштанд. Бартарии онҳо дар он буд, ки ин гуна мошинаҳо аз ҷиҳати вазн сабук, камҳаҷм ва ҷараёни электрикиро камтар истифода мебурд.
Суръати кории ин гуна мошинаҳо баландтар буда дар як сония аз 100 ҳазор то 500 ҳазор амалро иҷро мекарданд.
Насли сеюм. Насли сеюм мошинаҳоеро меноманд, ки дар технологияи саноатии онҳо схемаҳои интегралӣ пайдо шуд. Ин схемаҳои интегралӣ истифодаи ҷараёни электрикиро кам истифода мебурд ва системаи хунуккуниро содда, ҳаҷми мошинҳоро хурд ва эътимоднокии кори онҳоро баланд намуд. Суръати кории чунин мошинҳо дар як сония аз 1 то 10 миллион амалро ташкил мекарданд.
Инчунин хотираи онҳо тезамалкунанда буд.
Насли чорум. (соли 1970) Таркиби асосии МЭҲ-и насли чорум аз схемаҳои интегралии калон ва схемаҳои интегралии ниҳоят калон ташкил шуданд. Ҳаҷми ин мошинаҳо хурд ва суръати кориашон баланд гардид. Ин гуна мошинҳо дар як сония 100 миллион амалро иҷро мекарданд.
Насли панҷум.(соли 1980 асри 20-ум) Дар асоси ин мошинҳои насли панҷум роботҳо сохта шуданд, ки заводу фабрикаҳо ба воситаи онҳо кор мекунанд. Мошинаҳои насли панҷум бояд чунин корҳоро иҷро кунанд:
Ахборҳои калонро нигоҳ доштан, ҷамъ кардан, дигаргун сохтан ва доимиҳои заруриро аз байни онҳо гирифта тавонистан;
Бо ёрии овоз дар забони истифодабар алоқа кардан, қабул кардан, ахбори матнӣ ва графикиро кор карда баромадан;
Барои кор кардан дар шабакаҳои МЭҲ ва истифодаи намудҳои гуногуни мошинаҳо дар масофаҳои дур ва ғайра.
Компютерҳои фардии Pentium I,II,III,IV насли шашум ва ҳафтум ба ҳисоб мераванд.
Источник